Co powoduje pokrzywkę i co należy z nią zrobić?

Zazwyczaj problem ustępuje samoistnie, ale czasami może być potrzebna pomoc lekarza.

Co to jest pokrzywka?

Pokrzywka to reakcja alergiczna, która powoduje powstawanie jasnoróżowych, wybrzuszonych plam na skórze. Wyglądają podobnie do pęcherzyków występujących przy pokrzywce i mają mniej więcej taki sam efekt: swędzenie, pieczenie i mrowienie. Stąd właśnie wzięła się nazwa pokrzywka.

W przypadku pokrzywki wysypka może mieć różną wielkość i kształt. Często pojawia się w jednym miejscu (np. na palcach, dłoniach, stopach lub brzuchu), ale może też obejmować całe ciało.

Skąd się bierze pokrzywka?

Pokrzywka jest uważana przez pracowników służby zdrowia za objaw reakcji alergicznej. Dochodzi do niego zwykle wtedy, gdy do organizmu dostanie się jakaś substancja alergizująca, a układ odpornościowy działa nieprawidłowo, uwalniając do skóry nadmiernie duże dawki histaminy i innych związków chemicznych.

Eksperci z brytyjskiej Narodowej Służby Zdrowia wymieniają najczęstsze czynniki, które mogą wywołać pokrzywkę. Należą do nich:

• Niektóre rodzaje żywności. Na przykład mleko, orzeszki ziemne, orzechy z drzew orzechowych, jaja, ryby i skorupiaki.
• Kontakt fizyczny z substancją uczulającą. Mogą to być lateks, detergenty, liście i łodygi niektórych roślin (np. pokrzywy).
• Wdychanie pyłków roślin, zapylone powietrze.
• Reakcja na niektóre leki. Pokrzywka może również wystąpić po przyjęciu niesteroidowych leków przeciwbólowych, takich jak leki na bazie ibuprofenu. Częstymi czynnikami prowokującymi są także kodeina i leki przeciwnadciśnieniowe.
• Reakcja na ukąszenia owadów.
• Zakażenia. Pokrzywka może być objawem chorób bakteryjnych i wirusowych, od zwykłego przeziębienia po anginę lub zakażenia dróg moczowych.
• Gwałtowne zmiany temperatury ciała. Dochodzi do nich, gdy osoba nagle przechodzi z gorąca do zimna lub z powrotem. A może zbyt intensywne ćwiczenia na siłowni lub zbyt ostre jedzenie.
• Kontakt z niewygodną odzieżą — bardzo obcisłą lub z „kłującego” materiału.
• Zmiany hormonalne. Zwłaszcza w okresie ciąży, menopauzy lub choroby tarczycy.
• Choroby autoimmunologiczne.

Jak rozpoznać pokrzywkę?

Pokrzywka ma kilka charakterystycznych objawów:

• Plamki są uniesione ponad poziom skóry i wydają się nabrzmiałe;
• Wysypka jest swędząca;
• Po naciśnięciu palcem na środek plamki robi się ona biała.

Co robić w przypadku wystąpienia pokrzywki?

Zazwyczaj nic. W większości przypadków pokrzywka ustępuje samoistnie w ciągu 1-2 dni i nie wymaga leczenia.

Aby złagodzić obrzęk, można zażyć lek przeciwhistaminowy lub użyć dostępnego bez recepty kremu z hydrokortyzonem, co może również pomóc w łagodzeniu swędzenia. Lekarze zalecają także przykładanie zimnych okładów na chore miejsce, stosowanie ściereczek nasączonych wodą, branie chłodnej kąpieli lub prysznica oraz noszenie luźnej, przewiewnej odzieży.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Czasami domowe sposoby leczenia nie pomagają. W przypadku wystąpienia następujących objawów należy skonsultować się z lekarzem ogólnym:

• Plamy stają się coraz większe i obejmują coraz więcej obszarów ciała;
• Pokrzywce towarzyszy gorączka i ogólne złe samopoczucie;
• Plamy nie znikają, mimo że od ich pojawienia się minęły dwa dni;
• Oprócz widocznej wysypki, pod skórą znajdują się grudki — może to być obrzęk Quinckego;
• Pokrzywka staje się przewlekła, a plamy pojawiają się regularnie — raz w tygodniu lub częściej;
• Wysypka bardzo swędzi i sprawia, że czujesz się bardzo niekomfortowo.

Kiedy należy wezwać karetkę pogotowia?

W rzadkich przypadkach pokrzywka może prowadzić do poważnych powikłań. Może to spowodować rozprzestrzenienie się obrzęku Quinckego na gardło lub płuca, co może doprowadzić do uduszenia się chorego.

Medycy nazywają to powikłanie anafilaksją. Czasami rozwija się bardzo szybko, więc może to trwać dosłownie kilka minut. Należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, jeśli:

• Pojawia się uczucie miażdżenia w klatce piersiowej lub gardle;
• Opuchlizna objęła twarz, wargi, język — może to objawiać się mrowieniem lub uczuciem rozpierania;
• Oddychanie staje się trudne, podczas oddychania występuje świszczący oddech;
• Problemy z mową z powodu niezręcznego języka.

Jeśli w porę zostanie udzielona pomoc medyczna, anafilaksja ustępuje. Według amerykańskich statystyk tylko 1% przypadków kończy się śmiercią.